Hải đăng Kê Gà (Bình Thuận) – TOP 5 ngọn hải đăng trên 100 tuổi nổi tiếng của Việt Nam (P.4) – [VIETKINGS-TOPPLUS – Hành trình TOP Việt Nam]

Đảo Kê Gà (còn gọi là Khe Gà), tục gọi là hòn Bà, rộng khoảng 5ha với hàng trăm cụm đá hoa cương khổng lồ, vàng rực, muôn hình muôn vẻ và hàng trăm cây hoa sứ (cây đại) cổ thụ hàng trăm năm tuổi.

Những người gác đèn biển ở đảo Kê Gà kể lại rằng, vào những năm cuối thế kỉ XIX, đảo Kê Gà được coi là một vị trí cực kì hiểm yếu trên tuyến đường biển từ Phan Rang đi Vũng Tàu. Nhiều tàu thuyền khi đi qua khu vực này thường bị đắm do không xác định được tọa độ, vị trí. Để đảm bảo an toàn cho các tàu vận tải của quân đội Pháp cũng như tàu buôn của nước ngoài khi đi qua đây, năm 1897 người Pháp đã nghiên cứu và cho xây dựng trên hòn đảo này một ngọn hải đăng lớn. Năm 1899 ngọn hải đăng được xây xong và đến năm 1900 thì được đưa vào sử dụng.

Không giống nhiều ngọn hải đăng nổi tiếng khác, thường nằm ngay trên một mỏm đất nhô ra biển hoặc nằm trên một ngọn đồi cao sát biển, hải đăng Kê Gà nằm trên hòn đảo chơ vơ giữa đại dương. Tại toạ độ cao nhất trên đảo Kê Gà, người Pháp đã cho xây dựng ngọn hải đăng vào năm 1897 và hoàn thành vào năm 1899, nhằm giúp tàu thuyền qua lại xác định được vị trí, toạ độ và điều hướng dễ dàng.

Hải đăng Kê Gà do một viên kĩ sư người Pháp thiết kế. Toàn bộ thân tháp xây bằng đá hoa cương, cao 35m, nếu tính cả chiều cao ngọn đồi, tức từ mặt biển lên đến đỉnh tháp là khoảng 65m. Điều đặc biệt là các khối đá dùng để xây tháp đèn được tính toán đẽo gọt vuông vắn chính xác theo từng vị trí. Vì vậy, khi xây dựng, người ta chỉ cần đặt từng viên đá theo đúng vị trí của nó và trát một lớp vữa là coi như xong mà không cần phải chỉnh sửa thêm gì nữa. Trên đỉnh tháp là một ngọn đèn biển công suất lớn có bán kính quét trên biển khoảng 22 hải lí, tức tương đương khoảng 40 km. Bên trong lòng tháp có một cầu thang xoáy hình trôn ốc bằng thép gồm 183 bậc dẫn lên đỉnh hải đăng. Toàn bộ vật liệu làm chiếc cầu thang này cùng với chiếc máy phát điện và ngọn đèn biển trên đỉnh hải đăng đều được đưa từ Pháp sang.

Dưới chân tháp có một con đường bê tông chạy thẳng xuống chân đồi. Hai bên đường có hai hàng cây đại cổ thụ quanh năm tỏa bóng mát do chính người Pháp trồng từ ngày khởi công xây dựng hải đăng Kê Gà.

Với vai trò, chức năng quan trọng đó, cùng với quy mô bề thế trong kiến trúc và công suất thiết kế nên hải đăng Kê Gà được xếp vào loại cấp đèn I (trong 3 cấp đèn), cấp đèn lớn nhất trong hệ thống đảm bảo an toàn hàng hải ở Việt Nam. Bên cạnh những giá trị lịch sử, văn hóa, về mặt kiến trúc, mỹ thuật, không ai có thể phủ nhận vẻ đẹp của ngọn hải đăng. Mặt khác, hải đăng Kê Gà cũng được coi là sản phẩm của giao lưu hội nhập văn hóa giữa Việt Nam và văn hóa phương Tây cuối thế kỷ XIX mà đại diện là văn hóa Pháp.