[VIETKINGS-TOPPLUS đề cử] TOP 100 điểm đến hấp dẫn nhất Việt Nam 2023 (P.25): Ngũ Hành Sơn (Đà Nẵng) – Trứ danh "Nam thiên danh thắng"

Khu du lịch thắng cảnh Ngũ Hành Sơn (gọi tắt là danh thắng Ngũ Hành Sơn) nằm ở phía đông nam thành phố Đà Nẵng, cách trung tâm thành phố khoảng 8 km. Phía Đông giáp biển Đông; Phía Tây giáp sông Cổ Cò; Phía Nam giáp khu dân cư phường Hòa Hải; Phía Bắc giáp khu dân cư phường Hòa Hải” có thể nói gọn hơn: “Phía Đông giáp Biển Đông; Phía Tây giáp sông Cổ Cò; Phía Nam và phía Bắc giáp khu dân cư phường Hòa Hải”.

Theo các nhà địa chất học, quần thể Ngũ Hành Sơn vốn là những hòn đảo nhỏ nằm giữa biển Đông và dần được nối vào đất liền sau khi đồng bằng Quảng Nam được hình thành do sự vận động nâng lên của dãy Trường Sơn và sự bồi đắp của con sông Thu Bồn cùng các nhánh sông của nó. Hiện nay, bờ biển đã rút ra xa cách quần thể núi khoảng 800 m, tạo nên khu danh thắng với quần thể núi non độc đáo và hấp dẫn.  Ngũ Hành Sơn mang tính chất của núi đá vôi Việt Nam, do ở vùng nhiệt đới lắm nắng mưa nhiều nên đá vôi lâu ngày bị hòa tan tạo ra những cảnh đẹp hết sức kỳ bí và huyền ảo, nhất là trong các hang động. Hang động trong quần thể Ngũ Hành Sơn là những hang động mở, có nhiều lỗ hỏng thông với bên ngoài nên động luôn mát mẻ và thoáng khí.

Quần thể di tích danh thắng Ngũ Hành Sơn gồm 6 ngọn núi đá vôi: Thổ Sơn, Hỏa Sơn (gồm có Dương Hỏa Sơn và Âm Hỏa Sơn), Thủy Sơn, Mộc Sơn, Kim Sơn. Bên cạnh đó, nơi đây còn có phong cảnh đẹp cùng nhiều hang động huyền bí như động Huyền Không, Huyền Vi, Vân Thông… hấp dẫn du khách đến tham quan, du lịch.

Thủy Sơn 

Hòn Thủy Sơn nằm ở phía đông bắc là núi đẹp nhất, du khách thường đến ngoạn cảnh gọi là Chùa Non Nước, phong cảnh hữu tình có thể nói núi Thủy sơn nằm dài từ đông sang tây rộng 15 ha, có nhiều Chùa được xây cất lâu đời, có động Thạch nhũ, có hai chùa đẹp chùa Tam Thai và chùa Linh Ứng, đường lên núi làm bằng từng cấp lót đá, trên đỉnh 3 ngọn núi mang tên là “Tam Thai” bởi vì nó giống như “Sao Tam Thai” tức là 3 ngôi sao làm thành cái đuôi của chùm sao Đại Hùng Tinh. Hòn Thủy Sơn gồm có 09 hang động, 5 chùa- tháp, Vọng giang đài và Vọng hải đài.

Động Huyền Không

Động Huyền Không thuộc ngọn Thủy Sơn. Đây là một hang động có giá trị địa chất và tâm linh to lớn ở Việt Nam. Tuy là hang động, nhưng Động Huyền Không không ẩm ướt hay tăm tối mà lại lung linh và huyền ảo nhờ ánh sáng mặt trời soi rọi ấm cúng. Đến động Huyền Không, bạn nên đến vào những ngày nắng đẹp, để chiêm ngưỡng rõ nét sự lấp lánh của những phiến đá trong động.

Bên trong động có thờ tượng Phật Thích Ca và Phật Địa Tạng Vương Bồ Tát linh thiêng. Đường vào Động Huyền Không có đặt tượng ông Thiện và ông Ác. Đến với Động Huyền Không, bạn như bước vào một thế giới yên bình, không có tà niệm, như được hòa mình vào những giây phút bình lặng nhất của cuộc sống.

Động Âm Phủ

Cùng với Động Huyền Không, Động Âm Phủ cũng là cái tên bạn nhất định phải liệt vào danh sách những điểm cần đến khi ghé núi Ngũ Hành Sơn Đà Nẵng. Khác với Động Huyền Không, Động Âm Phủ như cái tên của mình là một điểm đến ẩn chứa nhiều điều huyền bí. Ở đây có rất nhiều các ngóc ngách sâu thông thẳng xuống lòng đất tựa như cửa xuống âm phủ.

Bên trong hang Âm Phủ đã được cải tạo mô phỏng thế giới “Âm phủ” – thế giới của người chết – theo quan niệm luân hồi của Phật giáo, và có 02 bia lưu niệm về các trận đánh ở hang Âm Phủ, ghi lại chiến công của du kích và bộ đội địa phương trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Bên cạnh Động Huyền Không và Động Âm Phủ, ở Ngũ Hành Sơn Đà Nẵng còn có rất nhiều hang động nổi tiếng khác như: động Lăng Hư, động Vân Nguyệt,động Linh Nha, động Quan Âm,…

Tháp Xá Lợi

Tháp Xá Lợi là công trình kiến trúc có vẻ ngoài uy nghiêm mang đậm dấu ấn Phật Giáo, tháp nằm ở sườn Đông ngọn Thủy Sơn. Tháp Xá Lợi được xây dựng theo cấu trúc lục giác, là sự kết hợp giữa phong cách kiến trúc mái cong Việt Nam, kiến trúc Phật giáo của Thái Lan và các . Tháp có 7 tầng, cao khoảng 28m. Bên trong tháp thờ các vị Phật linh thiêng và 18 vị La Hán, đặc biệt tầng 7 của tháp thờ viên ngọc xá lợi của Đức Phật.

Tháp Xá Lợi ở Ngũ Hành Sơn được khởi công từ năm 1997, hoàn thành năm 2004, tháp được xây dựng hệ thống thang máy hiện đại giúp du khách tham quan lên xuống dễ dàng 7 tầng tháp.

Chùa Tam Thai

Chùa Tam Thai Ngôi chùa được xây dựng từ năm 1630. Tháng 4 năm 1826 nhà vua Minh Mạng ra lệnh đúc cho chùa 9 pho tượng và 3 qủa chuông lớn, chùa Tam Thai còn lưu giữ “quả tim lửa” và chiếc chuông khắc tên vua Minh Mạng. Chùa nayy được trùng tu lại năm 1946 và năm 1975. Sân chùa rộng giữa sân là tượng Phật Di Lặc đồ sộ, chung quanh nhiều cây kiểng loại bonsai và hoa sứ nhiều màu trắng vàng thoảng mùi hương, cuối sân là nhà phương trượng của tu sĩ và thầy trù trì, nơi đây chỉ có đá và chùa phương trượng, nhưng không có Sư phương trượng.

Chùa Tam Thai trải qua hơn 200 năm lịch sử với chất liệu nung, mật mía và vôi đường nhưng giờ đây nó được khang trang hơn bởi gạch ngói vững chắc do con người trùng tu lại năm 1907 vì trước đó bị một trận bão lớn làm hư hại. Chùa dựa vào ba thế núi là Hạ thai, Trung thai và Thượng thai, ba ngọn núi này sắp xếp giống ba ngôi sao trong chùm sao Đại Hùng Tinh, người dân thường gọi là sao cày.

Hiện giờ chùa còn giữ lại tấm kim bài hình quả tim lửa và một bức hoành phi có ghi lại bút tích của vua ban tặng. Trong khuôn viên chùa còn có khu hành cung, nơi một thời vua và quan triều Nguyễn đã từng ngụ du viếng cảnh, khi đến đây để lập đàn cầu quốc thái dân an. Đây là ngôi chùa được phong Quốc tự và là di tích Phật giáo lâu đời của Ngũ Hành Sơn.

Chùa Linh Ứng Ngũ Hành Sơn

Chùa Linh Ứng hướng ra biển, xây thời vua Minh mạng 1825 gọi Ứng Chân Tự đến đời vua Thành Thái 1891 đổi thành Linh Ứng Tự, có tượng lớn Đức Quan thế Âm bồ tát. Chùa Linh Ứng thờ Tam Thế Phật, chính giữa Phật Thích Ca, bên phải Di Lặc, bên trái Di Đà. Năm 1970 các Tăng ni, Phật tử Quảng Nam-Đà Nẵng xây lại chùa mới.

Chùa Linh Ứng thờ bài vị của trưởng lão Bửu Đài. Chùa Linh Ứng tọa lạc trên ngọn Thủy sơn, đây cũng là ngôi chùa cổ xoay mặt về hướng Đông nhìn thấy biển và lưng chùa tựa núi như tạo nên một sự vững chắc cho ngôi chùa. Chùa được xây dựng vào những năm nửa đầu thế kỷ XVII dưới thời vua cảnh Hưng Triều Lê, một vị tiền hiền hiệu Quan Chánh đến ẩn tu và lập ra một am nhỏ gọi là “Dưỡng Chơn Am” sau này thành một gian nhà tranh gọi là “Dưỡng Chơn Đường”.

Khi vua Gia Long đến viếng Ngũ Hành Sơn và cho xây dựng lại chùa phong quốc tự là “Ngự chế ứng chơn tự” do Bảo Đài đại sư trụ trì. Đến 1825, vua Minh Mạng cho xây dựng lại chùa bằng gạch ngói khang trang hơn và đổi tên thành “Ứng Chơn Tự”, rồi đến đời Thành Thái (1891) đổi tên thành “Linh Ứng Tự” và tên này được giữ nguyên cho đến nay.

Kim Sơn

Là một trong 6 ngọn núi tạo nên Ngũ Hành Sơn, Kim Sơn được ví như một quả chuông khổng lồ nằm úp bên cạnh sông Cổ Cò. Núi được phủ một màu xanh cỏ cây, bóng núi phản chiếu xuống mặt sông, tạo nên một khung cảnh vô cùng thơ mộng và hữu tình.

Ngọn Kim Sơn (bên trái) hướng ra sông Cổ Cò

Dưới chân núi có chùa Quan Thế Âm được xây dựng theo phong cách kiến trúc cổ kính, nằm nép mình dưới ngọn núi hùng vĩ, trông rất yên bình và tĩnh tại. Chùa Quán Thế Âm hiện nay được mở rộng và có ngôi chùa bằng đá rất lớn, trong đó có Bảo tàng Văn hóa Phật giáo – Bảo tàng Phật giáo đầu tiên ở Việt Nam nằm trong khuôn viên 700m2 của Chùa Quán Thế Âm; Hiện nay Bảo tàng đang trưng bày khoảng hơn 200 hiện vật kết tinh những giá trị văn hoá độc đáo gồm: Tượng Bồ tát Quan âm tống tử, Bổ tát Quan âm cưỡi long ngư, nhiều bộ linh tượng cổ như Thích Ca, Dược Sư, Di Lặc, Phật Bồ Tát Mật Tông, Quán Âm, Chămpa, Di Đà, các chuông đồng, Bộ trượng tám thế,… Bên cạnh đó, hiện Chùa cũng đang lưu giữ nhiều hiện vật là những tượng Phật, mộc bản kinh Phật, Lư đồng thời xa xưa, đồ thờ cúng, … có niên đại t��� thế kỷ VII, đến cuối thế kỷ XIX, XX…

Thổ Sơn

Hòn Thổ Sơn là núi thấp nằm chính giữa có dạng vuông, cạnh không đều nhau, Thổ sơn không có phong cảnh đẹp chỉ có đất sét đỏ và đá cát lẫn lộn. Theo truyền thuyết Thổ sơn là nơi linh địa ngày xưa người Chiêm Thành đồn trú nơi đây, còn tìm thấy những nét về văn minh người Chiêm Thành điêu khắc vào đá như một cứ điạ từ đó xuất phát đi cướp phá các vùng biển có tàu buôn đi từ Trung hoa xuống đến vùng biển Mã Lai. Ở hòn Thổ Sơn gồm có 04 chùa, 01 địa đạo.

Mộc Sơn

Mộc Sơn là ngọn núi duy nhất trong khu di tích không có chùa chiền

Nằm song song với núi Thuỷ Sơn là núi Mộc Sơn. Mặc dù mang tên “mộc” nhưng nơi đây lại thưa cây. Trên ngọn núi Mộc Sơn không có chùa mà chỉ có một khối đá cẩm thạch trắng thường được người địa phương gọi là Bà Bà Quan Âm hay Cô Mụ.

Hoả Sơn

Hòn Hỏa Sơn là Ngọn núi hướng về phiá tây nam sườn núi hiểm dốc hang động hoàn toàn im lặng, đối diện với hòn Kim Sơn, bên trái đường Sư Vạn Hạnh, trên dãy núi Hỏa sơn còn lại những đống gạch vụn từng mảnh hay đôi khi nguyên vẹn, trong những hố đá gạch sụp lở đó là di tích đền tháp của người Chiêm Thành. Hoả sơn nơi người ta khai thác lấy đá cẩm thạch. Đá cẩm thạch non nước có nhiều vân, sắc đẹp hồng, xám, trắng, những loại đá khác nhau rất hữu ích cho công nghiệp, đá vụn để trãi đường, tô tường nhà. Hỏa Sơn có một hòn Âm và một hòn Dương, nối liền với nhau bằng một đường đá thiên tạo nhô cao hẳn lên.

Hòn Âm Hỏa Sơn nằm phía đông, gần đường Lê Văn Hiến, chóp núi tròn nhô lên cao hơn. Sườn núi có nhiều thớ đá nằm nghiêng và chạy nghiêng cắt ra từng đoạn, cây cối mọc ở các kẻ đá, ở mỏm núi phía đông có một cái hang thông từ sườn phía nam ra sườn phía bắc. Nhân dân địa phương thường đi theo đường này đến các hòn Kim Sơn và Thổ Sơn.

Hòn Dương Hỏa Sơn nằm ở phía tây. Ngày xưa, khi còn giao lưu được giữa Hội An và Đà Nẵng bằng đường thủy, ở đây có một bến sông, ghe thuyền đi về buôn bán vô cùng tấp nập. Trên bờ sông, sát chân hòn Dương Hỏa Sơn có khu miếu Ông Chài, hiện đã bị đổ nát. Tên dân dã “núi Ông Chài” có thể bắt nguồn từ đó. Tại một điểm cao trên sườn núi cheo leo, vách đá thẳng đứng, phía bắc Dương Hỏa Sơn nhìn về phía Kim Sơn, có ba chữ Hán lớn, nhìn từ xa rất rõ “Dương Hoả Sơn” và một dòng chữ nhỏ phải đến gần mới thấy : “Sắc Minh mạng thập bát niên thất nguyệt nhật cát lợi”. Gồm có 03 chùa, 4 hang, động.

Trong ngọn Dương Hoả Sơn có các hang và ngôi chùa Phổ Sơn Đà, còn ngọn Âm Hoả Sơn lại lại sở hữu chóp núi cao và các sườn núi đá nằm nghiêng với cây cối xen kẽ, trông vô cùng hùng vĩ, nguyên sơ.

Làng đá mỹ nghệ Non Nước

Trải dài theo chân núi Ngũ Hành Sơn là làng nghề đá mỹ nghệ Non Nước – làng nghề hình thành từ năm nào thì không rõ nhưng trên bia chùa Phổ Khánh thuộc làng Ái Nghĩa, một trong những ngôi chùa cổ nhất ở đất Quảng, nay thuộc xã Đại Hòa, huyện Đại Lộc, Tỉnh Quảng Nam được khắc vào năm Mậu Ngọ, niên hiệu Vĩnh Trị thứ ba, “Lê Hy Tông (1678) có ghi rõ quê quán người khắc bia ở “xã Quán Khái” (xã Quán Khái xưa nay nằm thuộc phường Hòa Quý, Quận Ngũ Hành Sơn)”.

Căn cứ vào văn bia này, có thể thấy xã Quán Khái đã có nghề khắc bia, đục chữ từ lâu, ít nhất cũng từ thế kỷ 17. Và cũng theo văn bia thì những người thợ điêu khắc đã đến từ Thanh Hóa và an cư lập nghiệp tại xã Quán Khái, vì lúc bấy giờ chung quanh chân núi Ngũ Hành Sơn chưa có dân cư sinh sống hay làng mạc gì cả. Cụ tổ nghề đá mỹ nghệ Non Nước là cụ Huỳnh Bá Quát, người có công đem nghề làm đá từ Thanh Hóa vào vùng đất Ngũ Hành Sơn. Về sau do tình hình phát triển của làng đá và sản phẩm đá mỹ nghệ đã trở thành những món quà quý hiếm của khách du lịch nên các thợ mới chuyển dần về dưới chân núi Ngũ Hành Sơn thuộc phường Hòa Hải. Hiện nay dưới chân núi thuộc khối Đông Hải, phường Hòa Hải có nhà thờ “Thạch Nghệ Tổ Sư”, lấy ngày mùng 6 tháng giêng Âm lịch hàng năm làm ngày giỗ tổ. Các cơ sở cùng hàng trăm thợ điêu khắc đá với các lễ vật kính cẩn nghiêng mình cùng với nén hương trầm để tỏ lòng thành kính và biết ơn những bậc tiền bối đã có công khai phá và phát triển làng nghề cho đến tận ngày nay.

Làng đá mỹ nghệ Non Nước được công nhận di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia vào năm 2014. Hiện nay, nhiều sản phẩm nghệ thuật độc đáo, tinh xảo của làng nghề đá mỹ nghệ Non Nước đã được xuất ra thị trường nhiều nước trên thế giới.

-----------------------------------------------------------------------

Hành trình tìm kiếm và đề cử TOP 100 điểm đến hấp dẫn nhất Việt Nam 2023 được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) giao cho Trung tâm TOP Việt Nam triển khai từ đầu tháng 4/2023 dưới tiêu chí và góc nhìn của Ban quản lý hành trình Top. Đây là tiền đề cơ sở để Trung tâm Top Việt nam tìm kiếm và vinh danh 100 điểm đến hấp dẫn nhất của 63 tỉnh thành Việt Nam năm 2023. Ngoài ra, Ban quản lý hành trình cùng mong muốn nhận thêm được nhiều đề cử từ các sở ban ngành địa phương trên cả nước để có thể chọn lựa những điểm đến đặc sắc nhất của khắp mọi miền tổ quốc. Từ đó  tăng cường xúc tiến du lịch, góp phần quảng bá các điểm đến của các địa phương. 

Mỗi tuần, các bài đề cử sẽ được công bố rộng rãi trên hệ thống các trang truyền thông chính thức của Tổ chức Kỷ lục Việt Nam - VietKings như: kyluc.vn; topplus.vn; bestplus.vn;... Ban quản lý hành trình rất mong nhận được sự quan tâm theo dõi của bạn đọc trong và ngoài nước nhằm tiếp tục quảng bá và tôn vinh các điểm đến hấp dẫn của Việt Nam.

Mọi thông tin phản hồi xin gửi về Ban quản lý hành trình qua email: . Thời gian nhận thông tin từ ngày 10/4/2023 đến hết ngày 30/5/2023. Kết quả hành trình dự kiến sẽ được công bố vào tháng 6/2023 và gửi công văn thông báo đến các địa phương trong cả nước. TOP 100 điểm đến hấp dẫn nhất Việt Nam 2023 sẽ được công bố và cấp bằng chứng nhận TOP cùng huy hiệu trong sự kiện Hội ngộ TOP Việt Nam gần nhất năm 2023. 

Mọi thông tin xin liên hệ xin gửi về:

TỔ CHỨC KỶ LỤC VIỆT NAM (VIETKINGS) - TRUNG TÂM TOP VIỆT NAM (TOPPLUS)

 Địa chỉ: 148 Hồng Hà, Phường 9, Quận Phú Nhuận, TP.Hồ Chí Minh 

Liên hệ: Ms Phi – 0333 108 555

Email: 

Website: www.kyluc.vn/ www.topplus.vn